Một số bệnh hô hấp thường gặp ở trẻ khi thời tiết giao mùa và cách phòng tránh

Giao mùa, nhiệt độ chênh lệch giữa ngày và đêm, kết hợp với độ ẩm giảm dần, khô hanh là điều kiện cho vi rút, vi khuẩn và các vi sinh vật gây bệnh phát triển mạnh. Trong khi đó, trẻ nhỏ với hệ miễn dịch đang trong quá trình hoàn thiện nên chưa thể thích ứng kịp với sự thay đổi độ ẩm, không khí, nhiệt độ, đồng thời sức đề kháng hô hấp của trẻ cũng chưa đủ mạnh để chống lại được sự tấn công của vi rút, vi khuẩn… khiến trẻ dễ mắc một số bệnh về đường hô hấp:

1. Bệnh cúm

Bệnh do virus gây ra nên vào mùa lạnh trẻ em rất dễ mắc. Khi mắc cúm trẻ thường sốt từ 5 - 7 ngày, đau cơ, mệt mỏi, ho và sổ mũi. Cúm có thể nguy hiểm, thậm chí tử vong, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, hiện nay bệnh cúm chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên đã có vắc xin phòng bệnh. Vì vậy, để phòng bệnh và giảm nguy cơ mắc cúm thì cần cho trẻ tiêm phòng vắc xin cúm.

Trẻ có thể được tiêm vắc xin phòng cúm từ 6 tháng tuổi và cần tiêm hàng năm, bởi vì các chủng virus được sử dụng trong vắc xin cúm có thể thay đổi cho phù hợp theo mùa. Vắc xin cúm cần ít nhất 2 tuần để có hiệu lực kể từ lúc tiêm. Trẻ mắc cúm nên nghỉ ngơi hợp lý và uống đủ nước để giúp cơ thể mau hồi phục hơn.

2. Bệnh Hen phế quản

Hen phế quản chính là bệnh hô hấp mạn tính thường gặp nhất là ở trẻ em vào mùa lạnh. Bệnh gây co thắt phế quản và tắc nghẽn đường thở, biểu hiện bằng các triệu chứng như khò khè, khó thở, ho dai dẳng.  Hen phế quản là bệnh không thể điều trị khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tốt. Phòng bệnh hen sẽ giúp cho trẻ giảm hoặc không còn lên cơn hen, trẻ có thể sinh hoạt - học tập - vui chơi, phát triển bình thường cả về thể chất lẫn tinh thần.

Các yếu tố kích thích khiến trẻ có thể bị lên cơn hen như: Nhiễm trùng đường hô hấp, thay đổi thời tiết, gắng sức, xúc cảm mạnh, chất có mùi nồng, khói bụi (hàng đầu là khói thuốc lá), thú có lông (chó, mèo), mạt bụi nhà, nấm mốc, thức ăn…

Để phòng bệnh hen cần tránh xa những nguyên nhân khởi phát cơn hen như: Không để vật nuôi chó, mèo… trong nhà, diệt gián, loại trừ mạt bụi nhà; Nơi ngủ của trẻ cần được dọn dẹp sạch sẽ, ngăn nắp, không trải thảm; Thường xuyên giặt khăn trải giường và chăn màn bằng nước nóng, phơi khô ngoài nắng; không hút thuốc lá trong nhà và ở nơi gần trẻ; không để những chất nặng mùi trong nhà; tránh dùng các loại thuốc xịt như nước hoa xịt phòng, thuốc xịt muỗi, côn trùng; tránh cho trẻ chơi thú nhồi bông.

3. Bệnh Viêm phế quản

Vi rút gây bệnh viêm phế quản thường sinh sôi, phát triển và hoạt động mạnh mẽ trong điều kiện thời tiết lạnh, nhiệt độ không khí hạ thấp, thường rơi vào các tháng mùa đông và mùa xuân. Đặc biệt, trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, nhất là những bé dưới 6 tháng tuổi, trẻ sinh non, còi xương, suy dinh dưỡng... cũng dễ mắc và thường diễn tiến triển nặng đến viêm phổi. Đây là một bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong rất cao ở trẻ em.

Giai đoạn đầu của bệnh viêm phế quản ở trẻ thường rất dễ bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường, bởi các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, ho nhẹ và sốt. Tuy nhiên, khác với cảm lạnh, viêm phế quản thường tiến triển nặng hơn sau khoảng 1-2 ngày kể từ khi triệu chứng đầu tiên khởi phát. Khi đó, trẻ sẽ xuất hiện những biểu hiện đặc trưng hơn, nguy cơ cao biến chứng nếu không được chăm sóc đúng cách và điều trị kịp thời.

Đôi khi hen phế quản có thể nhầm với viêm phế quản và ngược lại, vì vậy khi thấy các dấu hiệu của bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị hợp lý.

4. Viêm phổi

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở phổi, bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ, nhất là khi thời tiết lạnh, thời tiết chuyển mùa.

‎Ở trẻ em, viêm phổi có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường thấy ở nhóm trẻ nhỏ từ 1 - 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm có đến 15 triệu trẻ dưới 5 tuổi tử vong, trong đó nguyên nhân hàng đầu là viêm phổi  35%, kế đến là tiêu chảy 22%. Ở nước ta, theo Bộ Y Tế, tử vong trẻ em hàng đầu cũng là viêm phổi, chiếm 33% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân.

Triệu chứng của viêm phổi bao gồm: Thở nhanh, sốt cao, run lạnh, ho, mệt mỏi, đau ngực, đặc biệt khi hít thở.

Để phòng viêm phổi ở trẻ, cha mẹ cần cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên và kéo dài đến ít nhất 24 tháng tuổi; khi chăm sóc trẻ cần phải rửa tay thường xuyên bằng nguồn nước sạch và luôn giữ gìn vệ sinh môi trường.

Nhìn chung, một số bệnh đường hô hấp thường lây nhiễm qua giọt bắn, dịch tiết (nước mũi, đờm…) của người bệnh khi ho, hắt hơi, nói chuyện… sau đó người lành hít phải hoặc chạm vào rồi đưa tay lên mũi, miệng. Vì vậy, để phòng các bệnh về đường hô hấp cho trẻ em cần cho trẻ thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh cá nhân sạch sẽ; không nên đưa trẻ đến những nơi đông người, không cho trẻ tiếp xúc với người có đang mắc bệnh đường hô hấp, để ngăn chặn nguy cơ bị viêm phổi từ người sang người; vệ sinh nhà cửa thường xuyên, phòng ở luôn sạch sẽ, thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông, cần kín gió mỗi khi thời tiết trở lạnh; cho trẻ ăn đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng, mặc ấm cho trẻ khi trời lạnh; thực hiện tiêm chủng đầy đủ mũi, uống Vitamin A và thuốc tẩy giun theo chương trình./.