Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang vừa tiếp nhận 2 bệnh nhân bị ngộ độc rượu ngâm củ ấu tẩu là Đoàn Đình L. và Trần Ngọc T. (cùng trú tại xã Tràng Đà – TP Tuyên Quang) trong tình trạng lơ mơ, vã mồ hôi, chân tay lạnh, vật vã, mạch nhanh nhỏ khó bắt, huyết áp tụt, da tái nhợt, tê lưỡi, nôn, hoa mắt chóng mặt… có cơn ngừng thở kéo dài ở dạng nguy hiểm. Qua khai thác thông tin từ gia đình, Bác sỹ xác định 02 trường hợp trên bị ngộ độc do uống rượu ngâm củ ấu tẩu.
Bác sỹ Chuyên khoa II Đào Ngọc Việt, Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang cho biết: Ngay sau khi 2 bệnh nhân nhập viện, kíp trực cấp cứu đã lập tức đặt nội khí quản, thở máy, rửa dạ dày,dùng thuốc chống loạn nhịp, sốc điện cấp cứu, bù dịch, dùng thuốc vận mạch… Hiện tại, sau khi cấp cứu, hồi sức và điều trị tích cực, cả 02 bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch.
Bệnh nhân Đoàn Đình L. sau 1 ngày điều trị đã tỉnh táo và cho biết: Bình rượu ấu tàu của gia đình đã được ngâm được hơn 1 năm, khi ăn sáng, đã cùng một người bạn lấy rượu củ ấu tẩu ra uống. Sau khi uống được khoảng 15 phút bắt đầu cảm thấy tê lưỡi, nóng mặt, hoa mắt chóng mặt, buồn nôn, đau đầu dữ dội, đau bụng, tức ngực, khó thở nên được người nhà đưa đi cấp cứu.
Bác sỹ khuyến cáo: Củ ấu tẩu, (hay còn gọi là củ ấu tàu), là rễ củ của cây Ô đầu, được xếp vào danh sách thuốc độc bảng A, nhưng cũng là một vị thuốc quý đứng thứ 4 trong “tứ đại danh dược” (sâm, nhung, quế, phụ) sau khi được bào chế cẩn thận.
Theo đông y, củ ấu tàu thường được dùng làm rượu thuốc để xoa bóp chữa các chứng đau, tê, nhức, mỏi. Tuy nhiên, trong thành phần của nó chứa aconitin là một chất rất độc.
Trong trường hợp uống rượu ngâm củ ấu tàu hoặc bệnh nhân tự ý dùng thuốc có chứa aconitin… aconitin ngấm rất nhanh qua da và niêm mạc dạ dày, ruột để vào máu gây nên các triệu chứng: đầu tiên là các rối loạn cảm giác tại chỗ, cảm giác kiến bò ở lưỡi rồi mất hết cảm giác dẫn tới tê môi, lưỡi, họng và mặt, đôi khi gây cảm giác như đầu to ra; các chi cũng có thể mất cảm giác.
Ngoài ra, các triệu chứng khác thường gặp là người bệnh thấy lo sợ, khó chịu, buồn bã chân tay, tiếp theo là các rối loạn thần kinh thực vật: buồn nôn, nôn mửa, vã mồ hôi, chảy nước dãi, co giật thớ cơ, có thể ngất, hạ thân nhiệt. Rối loạn hô hấp: khó thở, nhịp thở chậm, tình trạng tăng tiết gây ứ đọng khí phế quản, ngừng thở. Rối loạn nhịp tim là triệu chứng hay gặp và thường nặng, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời và đúng cách.
Trong trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc rượu ấu tẩu, người nhà cần xửa trí cấp cứu ban đầu cho bệnh nhân bằng cách gây nôn ngay, sau đó nhanh chóng đưa tới bệnh viện (nơi có khả năng cấp cứu, chống độc hoặc trung tâm chống độc) để xử trí kịp thời điều trị. Tuyệt đối không để người bị ngộ độc ở nhà tự theo dõi và điều trị, bệnh nhân có thể tử vong nhanh do suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim.
Vì củ ấu tàu rất độc nên người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng. Khi dùng các chế phẩm thuốc có thành phần là củ ấu tàu phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm. Không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách chế biến để loại bỏ độc tố. Tuyệt đối không được uống rượu ngâm củ ấu tàu, sẽ bị ngộ độc dẫn đến tử vong; Các loại rượu ngâm ấu tàu dùng để xoa bóp phải dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng.
Chính quyền địa phương cần tuyên truyền để người dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa hiểu biết về củ ấu tẩu và cách sử dụng, tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Thanh Yến
Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang
